Nasaan, Kailan at Alin ang Tunay nating Kalayaan?

-->

“Our principles of operation, is to attack and take small, medium cities and extensive rural areas first; TAKE BIG CITIES, THEN THE MAIN CITY LATTER” (quotations from Mao Tse-Tung’s Red Book). Hindi sa ibig ko laging bigyan ng halaga ang mga sinabi ni Mao Zedong, ngunit ang kaniyang pahayag na ito, ay isang makatotohanan at napakabisang operasyong militar. Noong panahon ng Roman Empire nagkaroon ng pagaalsa ang isa sa mga probinsya ng Roma, ang Carthage na ngayon ay bansang Tunisia, sa pamumuno ni Hannibal. Sapagkat ang dagat Mediterrane ay nasakamay ng mga Romano, si Hannibal, kasama ang kaniyang Carthegean militar at mga elepante ay umiwas, ‘di tinawid ang dagat ng Mediterrane sila ay umikot pa Hilaga, patungong Roma. Naglakbay sa baybayin ng Hilagang Aprika, tumawid sa Espania, Pransia (Gaul), nagdaan sa napakalamig na nagyeyelong bundok ng Alps at bumabang pa Timog, patungong Roma, upang salakayin ang lunsod sa likuran nito na walang dipensa. Tinatalo ang mga Carthegean ang mga Romano sa unang nilunsad na Punic War.

Ang mga Christian Crusaders sa kagustuhang makuha ang Holy Land na nasasakamay ng mga Muslim sa pamumuno ni Saladin, ay naging matagumpay lang sa karatigpook at hindi man lamang nakaapak sa lunsod ng Jerusalem. Sa dahilang ito, ang mga “Crusaders” ay hindi nagtagumpay kaya’t ang Jerusalem ay nasapoder pa rin ng mga Muslim.

Noong pangalawang digmaang mundyal, ang lunsod ng Berlin na kapital ng Alemania, ang siyang huling sinakop ng mga Axis Army, na naging sagisag nang pagtatagumpay. Ganoon din ang naging wakas ng Vietnam War, ang mga VietCong at Regular Army ng North Vietnam ay na sa Khe Sanh, Da Nang at iba pang malabundukin at kagubatan ng Vietnam. Ang huling-huling sinakop ng mga North Vietnam Regular Army at mga VietCong ay ang kabiserang Saigon, na kinatapusang pananakop at pakikialam ng Estados Unidos sa kanilang bayan.

Ang lunsod na kapital ng isang bansa ang kinakailangang sakupin, nang maipatupad ang tunay na tagumpay!!!

Mayo 1, 1898 – Battle of Manila Bay, tinalo at pinasuko ni George Dewey ang militar pangdagat ng Espania na nasa pamumuno ni Admirante Patricio Motoya. Dali-dali naman na itinatag ni Aquinaldo na para bang mayroong siyang “deadline,” ang kalayaan ng Pilipinas noong Hunyo 12, 1898. Isinagawa sa probinsya, Kawit, Cavite at hindi sa lunsod ng Maynila. Bago itatag ni Aquinaldo ang kalayaan, katakot-takot na meeting ang nangyaring isinagawa ni Aquinaldo at kaniyang mga “self exile” na mga rebolusyonaryo (pagkatapos ng Pack of Biak na Bato); Gregorio del Pilar, Isidoro de los Santos, Jose Leyba at mga Amerikanong consul at Consul General E. Spenser Pratt. Idinaos ang unang meeting noong Abril 24, 1898, sa isang “Pub” na kung tawagin ay “Mansion River” sa Singapore. Sa Pub na ito pinagusapan ang misyon ng mga Amerikano na paalisin ang mga Kastila sa mga natitirang mga islang kolonya nito; Cuba, Puerto Rico at Pilipinas na kasama ang Guam. Sa pangyayaring pakikipagpulong ni Aquinaldo sa mga Amerikano, ang paktong kasunduan na nilagdaan niya at mga Kastila sa Biak na Bato, ay kaniyang sinuway. Marami pang sunod-sunod na meeting ang nangyari, tuloy umuwi sa Pilipinas ang mga self exile na mga rebolusyonaryo. 

Sa ginawang pagbalik sa Pilipinas, lumabag na muli sa kasunduan ng Pack of Biak na Bato. Marami pang paulit ulit na mga meeting ni Aquinaldo at mga Amerikano. Hangang iproklama nga ni Aquinaldo sa Kawit, na kaniyang lunsod ang Kalayaan ng Pilipinas noong Junyo 12, 1898. Subalit ang pagkaproklama na sinagawa ay hindi dinaluhan ni isang Amerikano. Bakit, hindi ba’t sila ang ating comrade at arms? Kaibigan? Kakampi? Walang Gringong dumalo kahit mayroong imbitasyong isinagawa at ibinigay ni Aquinaldo. Maliwanag na ayaw ng mga Amerikano na kilalanin ang sting kalayaan. 

Hulyo, 1898, pinutol ng mga rebolusyonaryo ang rasyon ng tubig at pagkain sa Intramuros. Tuloy lahat ng mga residente sa loob ng siyudad ay walang mainom at makain. Ang mga naninirahan dito ay umaasa na lang sa ulan at napakaduming tubig mula sa balon. Mga kabayo, aso, pusa pati na daga ang kinakain ng 250,000 taga Intramuros. Tambak ang mga basura sa lansangan, tuloy marami ay nagkasakit. Ang niutral na konsul ng Belgium na nasa loob ng Intramuros ay nagsilbing mensahero ng Kastilang Kapitan Heneral Fermin Jaudenes at Amerikanong Heneral Wesley Merritt. Maladiplomasiyang pagalang ang isinusulat ng mga Kastila sa mga Gringo, tulad ng…

“Very respectfully” “Kissing the hands of your excellencies” “Without prejudice to the high sentiments of honor and duty which your excellency entertains”

Ang kabuoang nilalaman ng liham ng Kastilang Kapitan Heneral Fermin Jaudenes kay Heneral Wesley Merritt ng Amerika ay kahilingan ng pagsuko sa dahilang kawalaan ng pagasang magwagi sa kasalukuyang kondisyon nila sa Intramuros. Dalawa ang kanilang kahilingan sa mga Gringo…

1. Nais ni Jaudenes na mangako ang Gringong Heneral Merritt na huwag payagan, pigilan ang mga naghihimagsik na Pilipino, makapasok sa Intramuros.

2. Ang mga Amerikano ang pormal na magpapasuko kay Juadenes at mga naninirahang mga Kastila sa loob ng lunsod. Ito’y dapat na tuparin upang hindi mabahiran ang kaniyang kahihiyan at onor ng Espania.

Ang liham ay sinagot naman ni Heneral Merritt …"We purposely gave the insurgents no notice of the attack on Manila, because we did not need their cooperation."

Halos lahat naman nang mga karatigpook sa labas ng Maynila ay nasa kamay na ng mga Pilipinong rebolusyonaryo. Galing Camino Real, ang puwersa ni Aquinaldo ay papasok sa Malate sa harapan ng Fort San Antonio Abad, mayroon rin sa Singalong, Sta. Mesa at Tondo. Ang kahanga-hangang pangyayaring tagumpay na isinagawang magisa ng mga Pilipino, sa pamumuno ni Aquinaldo! Isang Amerikanong war correspondent F.D. Miller ay sumulat… 

”the Insurgents had accomplished wonders in forcing the enemy (Spanish) to retire to their inner line of defenses, though they were practically without artillery.”

Si Dewey naman at ang kaniyang puwersang pangdagat ay nasa Manila Bay na hindi tumitinag. Ang mga American land troops ay hindi rin kumikilos hangang sa dumating ang buwan ng Agosto, ito’y isinagawa upang huwag lumabag sa kautusang galing sa Washington…

”Land soldiers are not allowed any positions, save several hundred yards from the Insurgents’ frontlines.” 

Nang dumating si Aquinaldo at mga rebulusyonaryo at napaligiran ang Intramuros, Si Aquinaldo ay patumpik-tumpik na tila may hinihintay na kung ano? Tila hindi mawari kung ano ang gagawin? Bakit?

Ang mga mahiwagangang katanungan ay ito…

1. Bakit tila naghihintay na kung ano, itong si Aquinaldo sa pagsalakay sa Maynila (Intramuros)? Napakalaki ng pagkakataon at panahon niya at ang kasamang mga rebolusyonayo na sakupin ang lunsod at angkinin ang tagumpay? Ano ang hinihintay ni Aquinaldo?

2. Bakit kumableng dali-dali si Dewey sa Washington at nagaalala na ang mga Pilipino ay nagwawagi at pinaliligiran na ang Maynila (Intramuros)?

3. Ano kaya ang tunay na detalya sa kasunduan ng mga Kastila at mga Amerikano bukod sa pagkakabenta ng mga Kastila sa mga Gringo sa kanilang nalalabing kolonyang mga isla, ng kanilang lagdaan ang Treaty of Paris?

4. Ano kaya ang pinagusapan sa meeting na isinagawa nila Aquinaldo at nang mga US consuls sa Singapore at Hongkong? Meeting nila Aquinaldo at Dewey? Nila Aquinaldo, General Merritt at General Greene?

5. Saan napunta ang salaping kabayarang ibinigay ayon sa kasunduan ni Aquinaldo at nang Kolonyal na Pamahalaan ng Kastila sa Pilipinas sa Biak na Bato. Ang kabayarang salapi ay nasa kamay ni Aquinaldo at kaniyang mga kasamahang Junta sa Hongkong. Bakit inudyokan ng mga Amerikano sina Aquinaldo na sumuway sa kasunduang Biak na Bato? Sa ginawang ito, mayroon kayang kabayaran na naman na nangyari?

Ika-9:35 ng umaga, Agosto 13, 1898, ang Gringong bapor na Olimpia at tatlo pa nilang bapor na pangdigma sa pamumuno ni George Dewey, ay patuloy sa pagkanyon sa Fort San Antonio Abad at na nagiingat na huwag tamaan ang Intramuros. Matapos ang pagkanyon na isinagawa, tulad ng Kastilang Admirante Patricio Montojo, si Juadenes ay winagayway ang puting bandila, bilang pagsuko nila sa mga Amerikano. Ika-11:20 ng umaga, ang hukbong Amerikano ay pumasok sa lunsod ng Intramuros (Maynila) at kanilang itinirik ang bandilang Gringo. Ang pinakamura, pinakamaigsi na digmaan sa kasaysayan ng Amerika, hangang sa kasalukuyan! Pinakakaunting nasugatan at namatay - tatlungpu’t tatlo ang sugatan at sampung Amerikanong sundalo na nagbuwis ng buhay sa “Mock Battle of Manila,” tagumpay na inangkin ng mga Gringo.

Maraming kilalang Amerikano ang sumalungat at binatikos ang imperialistang hakbang na ginawa ng kanilang bayang Estados Unidos. Andrew Carnegie, Grover Cleveland, Samuel Gompers, William Jennings Bryan at ang batikang manunulat na si Mark Twain na nagsabi…

“We have pacified some thousands of the islanders and buried them, destroyed their fields, burned their villages and turned their widows and orphans out of doors. The White Man’s Burden has been sung! Who will sing the Brown Man’s?”

Taong 1902, ng opisyal na natapos ang digmaang Pilipino/Amerikano, 5,000 Gringo ang tinala na namatay, na ang karamihan ay namatay sa init at sakit, samantalang 20,000 naman na mga Pilipinong pumanaw na ang karamihan ay sibilyan na walang kinalaman sa digmaan. Pilipinas ang unang Vietnam, Grenada, Somalia, Panama, Kuwait, Afganistan at Iraq. Ang natutunan at karanasan sa pananakop at kung paano maaakit ang “Hearts and Minds” ng mga nasasakupan ay natutunan sa pagkakasakop sa Pilipinas ng mga Gringo, nang mahigit na ngayon 210 taon.

Napakahiwaga ang kasaysayan ng kalayaan ng Pilipinas. 

# Marso 16, 1521 – ang mga Kastila ay sinakop tayo upang palayain ang kaluluwa ng Pilipino sa kasalan ng demonyo. 

# Mayo 1, 1898 – sianakop tayo ng mga Gringo upang palayain tayo sa mga mapagaping mga Kastila. 

# Disyembre 10, 1941 – sinakop tayo ng mga Hapon upang palayain tayo sa mga kolonyalistang Gringo. 

# Oktubre 14, 1943, opisyal na binigay ng mga Hapon ang ating kalayaan. 

# Pebrero 3, 1945 – muli tayong sinakop ng mga Gringo upang palayain tayo sa mga imperyalistang Hapon. Hangang sa bigyan nila tayo ng pekeng kalayaan noong Hulyo 4, 1946, na itinulad sa buwan at araw ng kalayaan ng kanilang bayan Estados Unidos. Isinagawa ng CIA ang peaceful revolution na “People Power,” Pebrero 22, 1986, sinasabi rin na ito ay kalayaan natin sa ganid na diktador ferdinand marcos. Alin, nasaan at kailan ang tunay nating kalayaan?

Tunay nga kayang malaya na tayo noong Hunyo 12, 1898? Tayo ay magiging malaya lamang kung ating tuluyang lalagutin ang mga taling nakakabit sa nagpapagalaw sa puppet na nakaraan at kasalukuyan nating pamahalaan. Saka lang marahil tayo ay buong puso may kasagutan, sa katanungang… 

mauulit kata ang mga kasakiman at malagim na nangyari sa ating kasaysayan?

ka tony

revised, the 27^th of September, 2008

…about the painting above - “Filipinas, Cuba y Puerto Rico Libres” (copyright)

Artist – Tony Donato / Size - 35” X 30” / acrylic on canvas – the painting symbolize freedom from colonialism, imperialism, racism & freedom from sickness. Tri-color, triangle & stars of the Philippines’, Cuba’s & Puerto Rico’s flag are presented, the three last Spanish island colonies.

This painting was featured at “La Pena Cultural Center” Berkeley, California. All 25 exhibited paintings at La Pena CC, were silk screened and made into posters. Thousands copies of posters were sent to Cuba, to different cultural centers and galleries in Europe to raise funds to help Cuba’s AIDS Foundation.